Hoành Mô mây trắng – Báo Quảng Ninh điện tử

Lên Hoành Mô vào mùa thu trong tiết trời xanh trong để ngắm mây trắng trên đỉnh núi cao là một trải nghiệm hấp dẫn của nhiều du khách.

Miền mây trắng trên cao

Con đường dẫn lên xã Hoành Mô mây như bừng lên sáng rỡ rừng thu. Xe chúng tôi đi chậm lại, bởi càng lên cao càng khó đi, phần cũng vì càng lên cao cảnh càng đẹp. Trên đỉnh núi cao Hoành Mô, biển mây bồng bềnh trải dài như dải lụa trắng. Nếu lên đỉnh núi vào sáng sớm hoặc chiều muộn thì khó lòng phân biệt được đâu là mây, đâu là sương.

Giữa vùng núi đồi biên giới, có một bản làng nhỏ nép mình trên lưng chừng mây là Sông Moóc ở độ cao hơn 1.000m so với mực nước biển. Ban đầu, tôi cứ băn khoăn sao trên cao thế này lấy đâu ra sông. Đến khi nghệ nhân dân gian Hà Thị Ngọc giải thích, tôi mới biết địa danh này được đặt theo tiếng Tày. “Moóc” là mây còn “sông” là cao. Vậy Sông Moóc là mây ở trên cao. Và rồi tôi lại nhận ra, giả sử nếu sông có là tiếng Kinh thì cũng vẫn đúng bởi ở đây mây trôi như sông. Mây trắng trôi là là trên mái nhà sàn, len lỏi qua những thửa ruộng bậc thang và lưng đồi.

Sông Moóc được bao phủ bởi rừng hồi quế xanh ngát và những nếp nhà trình tường nhỏ nhắn nằm nép bên triền ruộng. Người Tày, người Dao, người Sán Chỉ ở Hoành Mô sống hiền hòa, gắn bó với ruộng bậc thang, nương ngô và những thửa ruộng bậc thang xếp lên nhau như sóng. Dưới thung lũng, bản làng còn mờ trong sương, trên cao, mây cũng trôi như sóng.

Dưới chân núi, con suối trong vắt như tấm gương phản chiếu bầu trời. Lẽ thường, sông thường bắt nguồn từ suối. Nhưng ở đây, Sông Moóc ở trên cao còn suối thì lại ở dưới thấp hơn. Cảnh sắc khiến tôi có cảm giác như đang bước vào một thế giới pha trộn giữa bốn bề hư thực. Thiên nhiên cao rộng làm con người bỗng thấy mình nhỏ bé đến lạ.

Xã Hoành Mô được thành lập trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô dân số của xã Hoành Mô và xã Đồng Văn thuộc huyện Bình Liêu trước đây. Ở Hoành Mô có đến 94% dân số là đồng bào dân tộc Tày, Dao, Sán Chỉ. Đông nhất vẫn là đồng bào Dao Thanh Phán. Vì thế đến đây, du khách dễ dàng bắt gặp hình ảnh những người phụ nữ trong sắc áo truyền thống sặc sỡ với chiếc mũ hộp đỏ cao nhấp nhô trên ruộng lúa.

Ngồi trên mỏm đá cao, lặng ngắm từng làn mây trôi qua đỉnh núi, nghe tiếng gió rì rào dường như tôi cảm nhận rõ từng hơi thở của chính mình. Mùi khói bếp, lúa vàng quyện với hương gió núi từ dưới đưa lên khiến lòng người nhẹ bẫng như thể mọi ồn ào của phố thị đều đã rơi lại phía sau.

Trong khoảnh khắc ấy, tôi nhận ra rằng lâu nay mình đến với thiên nhiên chỉ để chiêm ngưỡng mà quên mất lắng nghe, soi tỏ, nhận ra chính mình trong sự tĩnh lặng. Bởi vậy, tôi nghĩ, giữa thế giới hối hả hôm nay, có lẽ mỗi người đều cần một Hoành Mô, một Cao Ly hoặc một Sông Moóc của riêng mình để tìm về ngắm mây bay, nghe tiếng suối chảy, để thấy lòng thanh thản hơn, để hiểu rằng cái đẹp không nằm ở xa xôi mà ở ngay trong khoảnh khắc ta dừng lại và lặng im.

Đến Hoành Mô, du khách thường có sở thích săn mây. Để săn được mây, du khách thường men theo lối mòn mà người dân gọi là “sống lưng khủng long”. Con đường ấy uốn lượn giữa hai triền núi, như sống lưng của một con khủng long khổng lồ nằm vắt ngang trời. Đó cũng là nơi lý tưởng nhất để ngắm biển mây bồng bềnh.

Trên sống lưng khủng long, gió từ khe núi thổi lên mang theo hơi ẩm, quyện với mùi cỏ dại và nhựa cây. Mây trôi trước mắt, mây trên đỉnh đầu, mờ ảo, chập chờn như khói, làm du khách như đi giữa cõi mộng. Mây cuộn lại như sóng. Đúng ra phải là biển mây chứ không còn là sông mây nữa. Đến Hoành Mô vào dịp cuối năm còn gặp một màu trắng bát ngát nữa đó là màu cỏ lau. Những triền đồi trắng bông lau như nối nhau đến tận chân trời. Lau trắng và mây trắng trên nền trời xanh ngắt.

Phía bên kia núi vẫn là núi, vẫn là bồng bềnh mây trắng. Bên dưới là cung đường tuần tra của những người lính biên phòng vẫn lặng lẽ như muôn vàn cây rừng. Người lính biên phòng đang chắc tay súng giữ bình yên cho mỗi bản làng, con suối, vạt rừng đồi lau nơi biên giới.

Giàu cơ hội, tiềm năng cho du lịch sinh thái

Hoành Mô còn thu hút bởi cảnh quan hoang sơ và không khí yên bình của Cao Ly, Cao Ba Lanh phù hợp cắm trại; thác Khe Tiền, Sông Moóc cùng rừng trúc, ruộng bậc thang, rừng hồi, quế…, tạo không gian lý tưởng cho du lịch sinh thái. Với hơn 30km đường biên và cửa khẩu Hoành Mô – Động Trung đã mở từ giữa năm 2024, nơi đây đang trở thành điểm kết nối quan trọng cho du lịch biên giới. Hoành Mô đang đứng trước những cơ hội lớn để bứt phá, phát triển bền vững gắn với gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc. Thời gian qua, Đảng bộ xã Hoành Mô đã lãnh đạo, chỉ đạo phát triển mở rộng các mô hình nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp xanh gắn với khai thác tiềm năng, lợi thế về cảnh quan thiên nhiên, văn hóa truyền thống và vị trí địa lý để phát triển mạnh ngành dịch vụ, đặc biệt là du lịch.

Các sản phẩm du lịch đặc trưng được xây dựng, quảng bá, thu hút du khách đến tham quan, trải nghiệm. Trên cơ sở đó, các tuyến du lịch chuyên đề đang được xây dựng, như: “Tuyến di sản biên giới” kết nối cửa khẩu Hoành Mô – đường tuần tra – Cao Ba Lanh, “Con đường sinh thái – văn hóa” đi qua vườn hoa Cao Sơn – thác Khe Tiền – bản Sông Moóc. Cách làm này không chỉ tạo ra hành trình du lịch có một câu chuyện xuyên suốt, thu hút du khách lưu trú lâu hơn mà còn giúp nâng cao hiệu quả kết nối.

Bên cạnh đó, Hoành Mô cũng khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư phát triển du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp khu vực Cao Sơn, Cao Ly, Khe Tiền, Sông Moóc, Phạt Chỉ… Đồng thời, nghiên cứu thiết kế mẫu nhà truyền thống của đồng bào dân tộc Tày, Dao, Sán Chỉ để người dân tham gia phát triển du lịch cộng đồng, tạo nguồn sinh kế bền vững. Không chỉ có thiên nhiên kỳ thú, Hoành Mô còn giàu bản sắc văn hóa dân tộc đang được bảo tồn và lồng ghép hiệu quả vào du lịch cộng đồng, những giá trị này sẽ tạo nên trải nghiệm đặc trưng vùng cao, thu hút du khách.

Từ nguồn tài nguyên phong phú, Hoành Mô đang phát triển các sản phẩm du lịch theo nhóm chuyên đề, phù hợp thị trường, như: Du lịch biên giới, du lịch mạo hiểm (như trekking, săn mây, phượt xe máy phát triển tại Cao Ly, Cao Ba Lanh, đường tuần tra), du lịch sinh thái – nghỉ dưỡng (khai thác thác nước, rừng tự nhiên, vườn hoa Cao Sơn, tạo không gian thư giãn, gần gũi thiên nhiên), du lịch cộng đồng (tập trung vào lưu trú homestay, lễ hội, ẩm thực, nghề truyền thống), du lịch nông nghiệp (theo mùa gắn với trồng lúa, hồi, quế).

Hoành Mô cũng chủ trương quy hoạch lại các không gian với khu vực trung tâm xã được quy hoạch phát triển dịch vụ thương mại. Phía Đông được đẩy mạnh phát triển loại hình du lịch sinh thái khai thác cảnh quan thiên nhiên với các hoạt động tham quan trải nghiệm vườn hoa Cao Sơn, thác Khe Vằn, thác Sông Moóc, núi Cao Ba Lanh, núi Cao Ly, đi bộ xuyên rừng… Phía Tây phát triển du lịch biên giới, tham quan, trải nghiệm “thiên đường cỏ lau”, “sống lưng khủng long”, hệ thống đường biên, cột mốc thiêng liêng của Tổ quốc.

Ông Hoàng Kiên Trung, Phó Chủ tịch UBND xã Hoành Mô, cho hay: “Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã lần thứ nhất nhiệm kỳ 2025-2030 nhấn mạnh du lịch là hướng phát triển mới và trọng tâm trong 5 năm tới của Đảng bộ xã Hoành Mô. Gần đây, chúng tôi cũng đưa một sản phẩm mới vào hoạt động là “Đêm trăng Cao Ly” hội tụ văn hóa các dân tộc trên địa bàn. Và chúng tôi xác định đây không phải là sự kiện diễn ra một lần rồi thôi mà sẽ là hoạt động hàng tháng. Mỗi tháng, chúng tôi có một đêm trăng như thế và đưa những hoạt động văn hóa, văn nghệ của các dân tộc trên địa bàn vào, sẽ góp phần phát triển các homestay cũng như du lịch cộng đồng”.

Cũng theo ông Hoàng Kiên Trung, xã Hoành Mô sẽ phát huy thế mạnh về cảnh quan, khí hậu và các hoạt động homestay, du lịch cộng đồng và phát huy hơn nữa sản phẩm của địa phương về lâm nghiệp và nguồn thảo dược quý hiếm. “Sau này, chúng tôi sẽ đưa tri thức dân gian về các bài thuốc trị liệu trở thành một sản phẩm sâu hơn phục vụ cho hoạt động du lịch cộng đồng”- ông Hoàng Kiên Trung nhấn mạnh.

Trên mặt trận kinh tế, chính quyền xã Hoành Mô định hướng trở thành “người dẫn đường” cho doanh nghiệp, nhà đầu tư và bà con dân bản phát triển du lịch biên giới, du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái. Chị Tằng Nhì Múi, ở thôn Phai Làu, xã Hoành Mô, cho biết: “Từ khi có khách du lịch đến đây, nhiều gia đình trong thôn và các thôn lân cận bắt đầu có ý tưởng mở homestay, bán các sản phẩm OCOP. Nhờ thế, con em trong bản có việc làm ngay tại quê hương mà không phải đi xa”.

Chia tay núi rừng biên cương, trong tâm tưởng tôi lại vang lên ca từ bài hát “Hoành Mô mây trắng” của nhạc sĩ Bùi Khánh Nguyên: “Hoành Mô mây trắng gọi/ Đường lên đỉnh núi thênh thang đất trời/ Đồi lau lên tiếng gọi/ Bàn chân không biết mỏi/ Tuổi thanh xuân như đá/ Đá hát lên lời yêu… Màn sương đỉnh núi cao vời vợi/ Hỏi núi kia bao tuổi rồi/ Mà đứng xanh ngời ngời/ Tuổi thanh xuân như gió/ Gió cất lên lời yêu…”.

Phạm Học